Select your language

Strategische ambities realiseren met bedrijfsprocessen

Auteurs: Gerrit-Jan Obers en Ko Achterberg            Gepubliceerd in 2009 door Van Haren Publishing

 

Dit boek gaat over procesarchitectuur en hoe dat concept helpt bij het inrichten van een bedrijf of organisatie. Het is bedoeld voor (lijn- en programma)managers, beleidsmakers en architecten die samen een organisatie beter willen laten werken door het verbeteren van haar architectuur. Een succesvolle toepassing van architectuur begint met hun gedeelde bewustzijn dat een visie op de inrichting en een doordachte structuur de basis vormen voor de goede werking van een organisatie die haar strategie realiseert. Dit boek beoogt daarbij te ondersteunen door het presenteren van een helder begrippenkader, een beproefde methode en vele praktische inzichten.

Het boek is geschreven vanuit het besef dat het aanpassen van de inrichting en werking van organisaties een ingrijpend verandertraject kan betekenen. Het krijgt pas betekenis wanneer medewerkers anders gaan samenwerken en klanten of afnemers merken dat ze betere dienstverlening krijgen. Veranderen en architectuur kunnen dan ook niet los van elkaar gezien worden; het concept van procesarchitectuur is een veranderinstrument dat met gevoel voor realiteit moet worden ingezet.

Het ontdekken van een passende inrichting vindt plaats op de fundamenten van theorie uit onder meer organisatiekunde, logistiek, informatievoorziening en management control. We leggen daarom steeds de verbinding met deze theorie en geven in kennisparagrafen beknopte samenvattingen om deze te duiden. Praktische voorbeelden brengen de concepten tot leven en laten zien hoe het werkt.

Het boek is opgebouwd uit zeven hoofdstukken van ongeveer gelijke omvang. Daar doorheen lopen verschillende verhaallijnen die samen alle aspecten van het veranderen onder architectuur inkleuren. In de onderstaande figuur zijn deze lijnen samen met de hoofdstukindeling in beeld gebracht. We lichten ieder van deze lijnen hieronder afzonderlijk toe.

 

De methode:

Ingesloten tussen het eerste en laatste hoofdstuk van dit boek bespreken we in vijf hoofdstukken de vijf hoofdstappen bij het ontwikkelen van een nieuwe of gewijzigde procesarchitectuur in een organisatie. In het eerste hoofdstuk leggen we de basis onder de methode door het introduceren van de achtergronden en basisbegrippen achter de methode. In het laatste hoofdstuk gaan we in op de rollen van de manager en de architect gedurende de stappen bij de totstandkoming van de architectuur en de daarvoor benodigde competenties van de architect. Vooral uit het subtiele samenspel tussen manager en architect ontstaat naar ons inzicht een goede architectuur.

De onderstaande figuur geeft een beeld van de vijf hoofdstappen in de procesarchitectuur methode. Deze kunnen ook iteratief worden toegepast. In het boek is deze aanpak uitgebreid uitgewerkt.

Bij het bestuderen van de aanpak voor procesarchitectuur (evenals bij het beoefenen ervan) is duidelijk geworden dat vanuit de structuur van processen ook andere aspecten van de organisatie worden vormgegeven. Zo ontstaat een methode die dicht tegen bedrijfsarchitectuur aan zit. Met een aantal aanvullingen ontstaat wat we wel ‘bedrijfsarchitectuur vanuit processen’ noemen.

Ieder hoofdstuk bevat naast de integrale casus veel illustratieve en praktische voorbeelden om de uitleg tot leven te wekken. De voorbeelden staan in een kader, zodat ze direct herkend worden. Van sommige lezers hebben we begrepen dat een boek ook gelezen kan worden door het bestuderen van de voorbeelden...

Integrale casus

In ieder van de hoofdstukken 2 tot en met 6 eindigen we met een paragraaf over de integrale casus ‘Servicecentrum Personeel en Salaris’ (SPS), de oprichting van een shared service centrum voor Politie Nederland. In deze casus worden de hoofdlijnen van de methode praktisch toegepast. Dit levert een samenhangend beeld op van een mogelijke werkwijze en de resultaten die daar uit ontstaan.

We willen hier alvast benadrukken dat het om een fictieve maar niet onwerkelijke casus gaat, zo is inmiddels wel gebleken bij de vorming van de Nationale Politie in 2012. Ten tijde van het schrijven van deze casus was een dergelijke beweging nog niet daadwerkelijk in zicht. Wel hebben we met deze casus gedurende de opleiding van bedrijfsarchitecten bij de Politie ervaring opgedaan.

Benodigde kennis

Procesarchitectuur raakt aan vele onderwerpen en bij het opstellen ervan is veel kennis nodig. Deze kennis kan niet allemaal in één boek worden opgeschreven. Om de lezer toch de juiste handvatten te geven bij het onderzoeken van gerelateerde vakgebieden, hebben we in ieder hoofdstuk een kennisparagraaf opgenomen. Daarin bespreken we de belangrijkste onderwerpen waarvan kennis bij het opstellen van een procesarchitectuur wordt gebruikt. Soms gaat het om kennis die ondersteunend is aan het vinden van de juiste inrichting van de procesarchitectuur. In andere stukken bespreken we methodische onderwerpen die een relatie hebben met het ontwikkelen van een procesarchitectuur, zoals dienstverleningsarchitectuur en informatiearchitectuur. Naast de kennisparagrafen zijn ook op andere plaatsen verdiepingsonderwerpen en praktische inzichten opgenomen in kaders tussen de hoofdtekst.

Met behulp van deze summiere beschrijvingen kan de lezer bepalen of verdere studie op een kennisdomein nodig is. Door literatuurverwijzingen bieden we de lezer een aanknopingspunt om deze verdieping op te pakken.

Vaardigheden van de architect 

Een goede architect is een schaap met minstens vijf poten. Door de hoofdstukken heen beschrijven we de relevante vaardigheden waarover een architect zou moeten beschikken. Dat helpt (potentiële) architecten om aandacht te geven aan de ontwikkeling van zijn of haar vaardigheden. En het helpt managers om zich een beeld te vormen van de verwachtingen die je van een architect (of een team van architecten) zou mogen hebben. Zo kan ook vanuit die hoek de ontwikkeling van architecten worden gestimuleerd. In hoofdstuk 7 ronden we dit onderwerp af met het bespreken van de competenties van architecten en de ontwikkeling daarvan.

Beweging creëren met zin voor realiteit 

De laatste lijn door het boek is wellicht wat meer diffuus en laat zich minder gemakkelijk beschrijven. Het realiseren van een nieuwe bedrijfs- of procesarchitectuur is een grote verandering. En mensen kunnen we niet veranderen, dat doen ze zelf. Dit heeft een enorme impact op de benadering van het ontwerpen. Gewoon een ontwerp maken en dat implementeren is geen optie, daarvoor is de verandering te ingrijpend! Een dergelijke verandering is een subtiel samenspel tussen bedenken, ontdekken en laten gebeuren. Om het ontwerp van de architectuur een goede rol te kunnen geven in de verandering, zullen we ons bewust moeten zijn van het veranderingsproces en de manieren om dit positief te beïnvloeden. Daaraan besteden we door de hoofdstukken heen steeds veel aandacht. Zo zullen we:

  • Veranderingsbewust kiezen voor de rol en inhoud van de architectuur;
  • Bewust nadenken over de betrokkenen in het architectuurtraject;
  • De juiste werkvormen hanteren om beweging onder betrokkenen te realiseren;
  • Gevoel houden bij de realiteit van het werken in de organisatie;
  • De realisatie van de architectuur voorzien van een aanpak en begeleiding die past bij een complexe verandering.

We hopen, door voldoende aandacht voor deze onderwerpen, te voorkomen dat ontwerpen worden gemaakt om te verdwijnen in de spreekwoordelijke bureaulade of, wat nog veel erger zou zijn, dat onnodig leed in organisaties wordt veroorzaakt.

 

 

 

 

Het boek is te koop in de reguliere (internet)boekhandel of op www.vanharen.net.

 

Wie meer informatie wil over de methode of een opleiding wil volgen / organiseren kan natuurlijk contact opnemen. Stuur een e-mail!

 

 

  

 

Deze website gebruikt cookies voor functionele doeleinden en verbetering van de site. We gebruiken geen cookies voor marketing doeleinden en advertenties. Door de site te gebruiken accepteer je deze cookies.
Ok